پاورپوینت منابع پژوهش در تاریخ اسلام و ایران دوران اسلامی ویرتیو تاریخ یازدهم این پاورپوینت تمامی درس ها را شرح میدهد virtiv.ir قابل ارائه برای کلاس درس به عنوان کنفرانس در درس رشته تاریخ برای پایه های 11 و علوم انسانی می باشد این پاورپوینت در 28 اسلاید و قابل ویرایش می باشد قسمت هایی از متن:

آشنایی با شیوه های سنجش اعتبار شواهد و مدارک تاریخی و اصول مقدماتی روش های اعتبارسنجی منابع و اخبار تاریخی 

در گذشته مورخان برای تشخیص و تعیین اصالت اخبار و اسناد (شواهد و مدارک) یک رویداد تاریخی، روش ها و فنونی را به کار می گرفتند و حتی برخی از این روش ها تا به امروز نیز از اعتبار

لازم برخوردارند. با پیشرفت علم و ابداع روش های جدید علمی در سده های اخیر مورخان نیز روش ها و ابزارهای جدیدی را برای تشخیص و تعیین اصالت و اعتبار اخبار و منابع تاریخی به خدمت گرفتند. در این درس با توجه به اهمیت این بخش از کار مورخان، به برخی از این روش ها و معیارها می پردازیم.

معیارهای سنجش ا عتبار یک خبر تاریخی

مورخان وقتی با یک گزارش تاریخی رو به رو می شوند آن را اعتبار سنجی می کنند و به اصطلاح به نقد آن می پردازند.

نقد یک خبر تاریخی که در حقیقت همان اعتبار سنجی و بررسی اصالت خبر محسوب می شود، درچندمرحله انجام می‌شود:آنهارا نام ببرید.

الف) سنجش اعتبار و نقد روایت کننده

ب) سنجش اعتبار و نقد و بررسی گزارش ها و

منابع تاریخی

الف- سنجش اعتبار و نقد روایت کننده

در این مرحله، پژوهشگران و مورخان موضوعاتی نظیر، ویژگی‌های هویتی روایت کننده خبر، محل تولد و زندگی، گرایشات فکری و مذهبی سیاسی و جایگاه علمی او را مورد بررسی قرار می دهند.

همچنین پژوهشگران سعی می کنند که علائق و انگیزه های راوی را در بیان یک خبر مورد بررسی قرار دهند و اندیشه و مقصود او را فهم و کشف نمایند.

یکی از کارهای مورخان در نقد روایت کننده این است که چه فاصله زمانی و مکانی بین راوی و خبر وجود دارد.

یعنی، روایت کننده خود مستقیما شاهد وقوع رویدادی بوده و یا خبر آن را از دیگران نقل کرده است. بدیهی است ارزش و اعتبار خبری که راوی آن خود به طور مستقیم شاهد رویداد بوده به مراتب از

خبری که روایت کننده آن از دیگران نقل کرده بیشتر است.

نکته مهم

در گذشته، برخی از مورخان مانند مسعودی برای بررسی درستی و یا نادرستی برخی از اخبار و گزارش های تاریخی به مسافرت می رفتند و از نزدیک مکان رویدادها را مورد مطالعه قرار می دادند.

1-مطابقت با عقل قراردادن

2-مقایسه وتطبیق باسایرمنابع و شواهد

3-مطابقت با نتایج تحقیقات باستان شناسی

4-سنجش گزارشات براساس زمان ومکان

5-اعتبارسنجی باتکیه بردستاوردهای علوم تجربی

6-اعتبارسنجی به کمک دستاوردهای سایرعلوم انسانی

ب - سنجش اعتبار و نقد و بررسی گزارش ها و منابع تاریخی

1 - مطابقت عقلی:

یکی از مهم ترین و مؤثرترین معيارهای سنجش درستی یا نادرستی یک خبر یا گزارش تاریخی بررسی مغایرت و یا عدم مغایرت آن با عقل است. در گذشته نیز بسیاری از مورخان به این اصل اعتقاد داشتند و برای سنجش اخبار از معیار عقل بهره می بردند.

یعقوبی، مقدسی،ابن مَسکـَوَیه(maskawih)، بیهقی، ابن اسفندیار و بسیاری از مورخان مغایرت یک روایت و منبع تاریخی را با عقل، دلیل بر بطلان و نادرستی آن می‌دانند.